19 Vết sẹo hằn sâu của nền kinh tế toàn cầu Vietnam+ (VietnamPlus)

Đăng ngày:

Zalo、Facebook、Twitter、Lưu bài viết

Bản in、Copy link、Năm năm đã trôi qua kể từ khi Tổ chức Y tế thế giới tuyên bố COVID-19 là một đại dịch toàn cầu. Dù cuộc khủng hoảng y tế kinh hoàng nhất thập kỷ đã lùi xa, nhưng "vết sẹo" mà đại dịch này để lại đối với nền kinh tế thế giới vẫn còn hằn sâu.

Từ nợ công tăng vọt, lạm phát leo thang, đến những thay đổi sâu sắc trong thị trường lao động, ngành du lịch, và đặc biệt là sự bùng nổ của nền kinh tế số - đại dịch đã để lại những dấu ấn khó phai mờ.

Để cứu vãn nền kinh tế khỏi bờ vực sụp đổ, các chính phủ đã không ngần ngại "mở hầu bao", đẩy nợ công toàn cầu tăng thêm 12 điểm phần trăm kể từ năm 2020. Tại các nền kinh tế mới nổi, con số này thậm chí còn cao hơn.

Chính sách kích cầu hậu phong tỏa, cùng sự gián đoạn chuỗi cung ứng và thiếu hụt lao động, đã thổi bùng "cơn lốc" lạm phát toàn cầu. Đỉnh điểm là năm 2022, giá cả leo thang đã buộc các ngân hàng trung ương phải mạnh tay nâng lãi suất để kiểm soát tình hình.

Hệ quả là khả năng vay nợ của nhiều quốc gia trở nên khó khăn hơn. Theo Fitch Ratings, xếp hạng tín dụng trung bình của các quốc gia vẫn thấp hơn 1 bậc so với thời điểm trước đại dịch, kéo theo chi phí vay vốn trên thị trường tài chính quốc tế tăng cao. Các nền kinh tế đang phát triển chịu tác động nặng nề nhất, khi chi phí vay vốn của họ vẫn thấp hơn gần nửa bậc so với năm 2019.

COVID-19 đã làm gián đoạn thị trường lao động trên toàn cầu, cướp đi hàng triệu việc làm. Đáng chú ý, phụ nữ và các hộ gia đình nghèo chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, do phần lớn làm việc trong các ngành bị tác động mạnh như dịch vụ ăn uống, du lịch và sản xuất.

Sau đại dịch, thị trường lao động có sự dịch chuyển rõ nét. Ngành logistics và thương mại điện tử bùng nổ mạnh mẽ, trong khi các công việc hành chính truyền thống dần thu hẹp. Điều này cũng ảnh hưởng trực tiếp đến thói quen di chuyển của người dân.

Tại thủ đô London , lượng hành khách sử dụng tàu điện ngầm và xe buýt vẫn thấp hơn khoảng 1 triệu lượt mỗi ngày so với trước đại dịch, do xu hướng làm việc từ xa vẫn được duy trì.

Hàng không từng là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với khoản lỗ kỷ lục 175 tỷ USD trong năm 2020. Tuy nhiên, nhờ chiến dịch bao phủ vaccine và dỡ bỏ các lệnh hạn chế đi lại, ngành này đang trên đà phục hồi mạnh mẽ.

Theo dự báo của Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế , đến năm 2025, ngành hàng không toàn cầu sẽ đạt mức lợi nhuận 36,6 tỷ USD, với 5,2 tỷ lượt hành khách - một con số kỷ lục.

Dù vậy, khách du lịch hiện phải đối mặt với một thực tế mới: giá phòng khách sạn đã tăng vượt mức lạm phát và vẫn cao hơn đáng kể so với năm 2019.

Dữ liệu từ Lighthouse Platform cho thấy trong nửa đầu năm 2023, giá phòng tại châu Đại Dương tăng mạnh nhất, tiếp theo là Bắc Mỹ, Mỹ Latinh và châu Âu. Không có dấu hiệu nào cho thấy giá sẽ quay trở lại mức cũ.

Nếu có một lĩnh vực nào được hưởng lợi từ đại dịch, đó chính là thương mại điện tử và nền kinh tế số. Trong thời gian phong tỏa, người tiêu dùng buộc phải mua sắm trực tuyến, giúp doanh thu thương mại điện tử tăng vọt và duy trì ở mức cao kể từ đó.

Không chỉ giới hạn trong mua sắm trực tuyến, các nhà bán lẻ tại châu Âu còn mở rộng không gian trưng bày để kết hợp giữa bán hàng trực tiếp và trực tuyến. Theo Euromonitor, tổng diện tích bán lẻ đã tăng gần 1% từ 2022 đến 2023 và dự kiến tiếp tục tăng thêm 2,7% vào năm 2028.

Cùng với sự bùng nổ của thương mại số là "cơn sốt" đầu tư tài chính. Khi bị mắc kẹt tại nhà với khoản tiền tiết kiệm dư dả, nhiều người đổ xô vào thị trường chứng khoán và tiền điện tử. Đỉnh điểm là cuối năm 2020, khi 27% tổng số giao dịch chứng khoán tại Mỹ đến từ nhà đầu tư cá nhân.

Dù bong bóng cổ phiếu meme đã xẹp và sàn giao dịch tiền điện tử FTX sụp đổ, nhưng Bitcoin vẫn tăng 1.233% so với cuối năm 2019, cho thấy sức hút bền bỉ của tài sản số.

Năm năm sau COVID-19, nền kinh tế toàn cầu đã thích nghi với một trật tự mới: nợ công cao hơn, lãi suất cao hơn, giá cả biến động và một thế giới số hóa mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, vẫn còn đó những rủi ro. Gánh nặng nợ công khiến nhiều quốc gia dễ tổn thương trước khủng hoảng tài chính. Lãi suất cao kéo dài có thể bóp nghẹt đà tăng trưởng.

Và quan trọng hơn cả, những bất ổn kinh tế mà đại dịch COVID-19 gây ra đã khoét sâu thêm khoảng cách giàu nghèo trên toàn cầu./.

EU cảnh báo nguy cơ gián đoạn thương mại toàn cầu do Mỹ áp thuế

EC cho rằng việc Mỹ áp thuế 25% đối với hàng hóa Canada và Mexico “có nguy cơ gây gián đoạn thương mại toàn cầu, làm tổn hại đến các đối tác kinh tế quan trọng và tạo ra sự bất ổn không cần thiết."

20 Tin Tức Mới Nhất